Sommigen weten het al van jongs af aan. Anderen komen er via een omweg achter wat nou echt bij ze past. Joyce wist dan misschien niet direct wat ze wilde doen, het onderwijs bleef trekken zelfs na er even bewust tussenuit te zijn geweest. Joyce geeft bij obs Het Zand in Utrecht les aan groep 8, is schoolopleider, heeft onlangs de opleiding Middenmanagement gedaan en is dit jaar parttime aan de slag als adjunct-directeur. Joyce vertelt enthousiast en gepassioneerd over haar rol en haar visie op onderwijs en samenwerking.
Als je veel dingen leuk vindt, is kiezen lastig. Joyce heeft altijd haar hart gevolgd en juist om die reden deed ze meerdere studies, waaronder HBO Recht en Communicatie Management, en vervulde ze uiteenlopende functies waaronder die van accountmanager buitendienst. Niet de meest traditionele of rechtstreekse route naar een baan voor de klas dus, maar zeker ook geen verloren jaren.
“Op een gegeven moment stel je jezelf wel de vraag, waar word ik nou echt gelukkig van? Voor mij is dat toch het werken met kinderen”, vertelt Joyce, die zelf terugkijkt op hele mooie onderwijsjaren toen zij zelf nog naar school ging. “Wat zo mooi is aan het onderwijs is dat je het verschil kunt maken voor kinderen. En nee, niet voor alle kinderen natuurlijk, maar waar je dat kán doen of waar je echt van betekenis kan zijn, dat vind ik gewoon echt heel mooi.” Dat het leraarschap geen al te best imago heeft vindt ze jammer:
“Het vak zou belangrijker gemaakt moeten worden. Er zou meer aandacht moeten komen voor de vraag wat een leerkracht in het basisonderwijs nou eigenlijk doet, welke bijdrage deze persoon levert. Af en toe lijkt dit te zijn vergeten en dat doet soms best zeer, want laten we wel wezen, zonder gedegen basisonderwijs, studeert niemand”.
Obs Het Zand is één van de 38 scholen die valt onder SPO Utrecht en ligt in hartje Leidsche Rijn. De achtergrond van de leerlingen op de school is divers en verschillen in de maatschappij zijn soms duidelijk zichtbaar. Deze omgeving brengt een bepaalde dynamiek met zich mee die Joyce niet zou willen missen en ze is hier helemaal op haar plek. Een plek waar in haar ogen, door en met de school, mooie stappen worden gezet, en waar een leeromgeving met een fijne pedagogische sfeer is gecreëerd: “Ik vind het belangrijk dat we met respect met elkaar omgaan en dat kinderen ook echt een stem hebben. We stimuleren het bij Het Zand om de dialoog met elkaar aan te gaan”.
Joyce staat voor de klas maar maakt zich samen met de school ook hard voor de zogenaamde ‘rotthema’s’ die overal in Nederland en zeker ook in Leidsche Rijn zichtbaar zijn. Armoede, leerlingen met een taalachterstand en de daarbij horende kansenongelijkheid zijn aan de oppervlakte soms niet altijd even goed zichtbaar maar daarom niet minder schrijnend. Kansenongelijkheid is dan ook een van die rotthema’s die de schoolleiding en de leerkrachten van obs Het Zand bezighoudt, want:
“Dat het voor de schoolloopbaan van kinderen zo bepalend is uit welk gezin zij komen, dat kan gewoon niet”, aldus Joyce.
Met name het opleidingsniveau van de ouders speelt een rol in kansenongelijkheid. Uit onderzoek blijkt dat kinderen van hoogopgeleide ouders over het algemeen hogere schooladviezen krijgen, naar beter aangeschreven scholen gaan en uiteindelijk een hoger diploma halen dan kinderen met dezelfde capaciteiten maar met laagopgeleide ouders.
Dat opleidingsniveau zo belangrijk is komt voor een deel omdat leerkrachten het opleidingsniveau van ouders of de situatie thuis bewust of onbewust meewegen bij het vaststellen van het advies. Bijvoorbeeld: deze leerling heeft hoogopgeleide ouders en krijgt dus veel ondersteuning thuis, dus dan moet het wel lukken.
Joyce: “We proberen natuurlijk alleen te kijken naar de inzet en resultaten, maar onbewust, denk je soms toch bij jezelf: ja, deze leerling kan in principe wel naar het vwo, maar thuis spreken ze geen Nederlands dus misschien wordt dat moeilijk in de toekomst. Cijfers laten ook echt zien dat dit gebeurt en dat moet natuurlijk gewoon niet kunnen.” Schooladvies is namelijk leidend bij de toelating tot een middelbare school en een laag advies kan dan ook grote gevolgen hebben voor de schoolloopbaan van een kind. Bij Het Zand is er sinds enkele jaren gelukkig veel aandacht voor:
“Er wordt steeds meer gekeken naar het kind. Wat heeft het kind nodig en hoe kunnen wij bijdragen aan de ontwikkeling”, vertelt Joyce.
“Het is jammer dat de maatschappij in Nederland enorm gericht is op prestatie; haal je de havo niet dan doe je er bij wijze van spreken niet toe”, gaat ze verder, “laat een kind vooral ook gewoon kind zijn. Kijk naar het kind, wat de persoon nodig heeft en speel in op de mogelijkheden. Laat het ‘moeten’ wat los. Kinderen horen zich veilig te voelen, met energie en plezier naar school te gaan en dan komt die ontwikkeling vanzelf wel. Wij moeten ze vooral ondersteunen en sturen”, aldus Joyce.
Ze is ervan overtuigd dat een daadwerkelijke oplossing voor kansenongelijkheid alleen tot stand kan komen in samenwerking met het voortgezet onderwijs, want: “Wij kunnen het hier goed in beeld hebben en ondersteunen, het voortgezet onderwijs moet dat ook kunnen bieden”. Een goede samenwerking tussen primair en voortgezet onderwijs kan wat haar betreft echt een verschil maken.
Een mooi voorbeeld van zo’n waardevolle samenwerking is de samenwerking die de school heeft met Academie Tien, een innovatieve school voor leerlingen van tien tot achttien jaar oud. Deze samenwerking is opgezet om de selectie van leerlingen wat te vertragen met als achterliggende reden dat het voor sommige leerlingen gewoon echt nog te vroeg is om al op hun twaalfde een keuze te moeten maken.
Het Zand en Academie 10 werken inmiddels al twee jaar samen en dat wordt nog eens geïntensiveerd doordat zij samen ontwikkelmomenten in gaan plannen. Samen streven zij naar een vloeiende, doorgaande lijn van primair naar voortgezet onderwijs.
Joyce vindt het mooi om bij te kunnen dragen aan beter onderwijs en juist omdat die ruimte er is in haar huidige rol, ziet zij zichzelf, ondanks de omwegen om er te komen, de komende jaren zeker niet op zoek gaan naar een nieuwe uitdaging.