Eens in de twee jaar wordt de Nationale Onderwijsprijs uitgereikt. Met deze prijs worden bijzondere projecten in de schijnwerpers gezet en vraagt stichting Nationale Onderwijsweek aandacht voor het onderwijs. De organisatie laat hiermee zien hoe veelzijdig het Nederlandse onderwijs is en met hoeveel inzet en enthousiasme er wordt gewerkt binnen het onderwijs. Door de tussenkomst van corona liep een en ander iets anders dan gepland maar uiteindelijk zijn de voorrondes in november 2021 van start gegaan en staat de landelijke finale dan écht gepland voor 2022.
Provinciale winnaar
College de Heemlanden, aangesloten bij Utrecht Leert, is een open oecumenische school voor havo en atheneum en biedt ook een atheneum-plus-programma voor leerlingen die wel wat extra uitdaging kunnen gebruiken. Het zou zomaar eens kunnen dat de scholengemeenschap zich de komende twee jaar ‘de beste school van Nederland’ mag noemen, dat is namelijk de titel die de winnaar van de landelijke ronde van de Nationale Onderwijsprijs in de wacht zal slepen. College de Heemlanden ontving op 4 november, voor hun vernieuwende bovenbouw, de Onderwijsprijs 2021 voor de provincie Utrecht en is daarmee automatisch genomineerd voor de landelijke ronde van de Nationale Onderwijsprijs.
Atheneum-plus leerlingen
Het project, dat veel lof kreeg van de jury, is gebaseerd op de visie van de scholengroep op onderwijs aan atheneum-plus leerlingen met als motto: ‘Succes gaat niet over het resultaat, het gaat over wat je leert op de weg er naartoe.’
College de Heemlanden biedt al jaren atheneum-plus aan en heeft daardoor veel ervaring met meer- en hoogbegaafde leerlingen. Deze ervaring heeft geleerd dat deze groep leerlingen baat heeft bij een andere manier van leren. Doelen leren stellen, keuzes leren maken en eigen verantwoordelijkheid krijgen zijn daarbij enorm belangrijk.
Het onderwijs en de begeleiding van meer- en hoogbegaafde leerlingen richt zich vooral op een hoogwaardig en uitdagend curriculum, het didactisch handelen van de docent en het stimuleren van motivatie, ambitie en zelfkennis (het pedagogisch handelen).
Begaafde leerlingen die jong laten zien een ontwikkelingsvoorsprong te hebben krijgen, zowel thuis als in de privéomgeving vaak veel feedback op hun product en niet zozeer op het proces dat bij het leren komt kijken. Hierdoor ontwikkelen zij vaak een sterke ‘fixed mindset’ en een onderontwikkelde ‘growth mindset’. Die laatste is juist heel belangrijk om op school open in het leerproces te kunnen staan. Om die reden meent men bij College de Heemlanden dat succes niet gaat over het resultaat, maar over wat je leert op de weg er naartoe.
Verrijken en versnellen in de onderbouw
In de onderbouw wordt door de school met atheneum-plus al ingezet op ‘verrijken en versnellen’. Verrijken houdt in dat leerlingen ieder jaar pluspunten kunnen halen met keuzeopdrachten die helpen bij het leren van nieuwe dingen en bij de ontwikkeling van academische vaardigheden. Ook wordt er bij verschillende vakken aandacht besteed aan wetenschappelijk denken en werken. Versnellen houdt in dat in klas 1 en 2 sneller door de stof heen wordt gegaan en in leerjaar 3 al wordt begonnen aan stof van de bovenbouw. De Heemlanden ziet het versnellen als ‘5+1=6’. Hiermee wordt bedoeld dat leerlingen in jaar 5 de stof al af hebben maar dat je het jaar dat je dan als winst hebt nog wel bij hen op school blijft. Dit wordt een tussenjaar dat ingevuld kan worden met bijvoorbeeld een stay abroad, stages lopen of proefstuderen.
Vernieuwende bovenbouw
Met het project waarmee College de Heemlanden meedingt naar de Nationale Onderwijsprijs, trekt de scholengemeenschap ‘verrijkt en versneld vwo’ door naar de bovenbouw en dat maakt dit project speciaal. Er is een onderwijsvorm ontwikkeld voor de bovenbouw atheneum(-plus) waarin leerlingen geen standaard rooster meer hebben, maar meer op maat kunnen werken. De leerlingen hebben de beschikking over een vaste ruimte (leerplein), waarin meerdere soorten werkplekken gerealiseerd zijn. Hier zijn de leerlingen van 09:00 – 15:00 uur aan het werk, tenzij ze een les hebben.
Leerlingen hebben een rooster dat gebaseerd is op een cyclus van twee weken (voor de meeste vakken hebben zij 25% van de lessen van een reguliere atheneumleerling) en worden intensief begeleid door de coaches op het gebied van executieve functies, verrijken en jezelf op mentaal vlak ontwikkelen.
Over het project zei de jury afgelopen jaar het volgende: ‘Passend onderwijs voor (meer)begaafde leerlingen is een uitdaging op de Heemlanden, en daarin staat men zeker niet alleen. Het zijn leerlingen die vaak te weinig aandacht krijgen, wat zelfs tot schooluitval kan leiden. Een onderbelicht probleem waar (internationale) onderzoeken meermalen op gewezen hebben. Veel scholen bieden hun zeer getalenteerde leerlingen tegenwoordig dan ook extra mogelijkheden aan, maar de Heemlanden gaat duidelijk een stap verder dan je van een vo-school mag verwachten.”
Samen
Team, schoolleiding, ouders en leerlingen werken nauw samen om het geheel tot een succes te maken. Dat dit project ook daadwerkelijk gedragen wordt door de leerlingen, blijkt wel uit het feit dat zij zélf een video hebben gemaakt over het project en wat het voor hen betekent. Bij Utrecht Leert vonden we dit bijzonder inspirerend om te zien. College de Heemlanden zit nog eventjes in spanning totdat de grote finale is geweest maar wij gaan in elk geval duimen voor de winst!
Benieuwd naar de video die door de Atheneum-plusleerlingen is gemaakt? Bekijk ‘m hier!